La Bèstia dau Vacarés

Dins la Camarga del sègle XV, un gardian rescontra un èstre estranh, mitat boc, mitat òme. Aquel mièg-dieu - lo darrièr - li conta sa vida qu'es condemnat a acabar dins la solitud dels paluns del Vacarés e implora sa pietat. Pauc a pauc, en despièch de son asir, nais dins lo còr del gardian de la compassion, puèi de l'amistat per « la Bèstia dau Vacarés » e un quite desespèr quand compren que la tornarà pas veire. La Bèstia dau Vacarés, lo joièl de l'òbra de pròsa de Jousè d'Arbaud, es un raconte fantastic, tendre e salvatge sus las valors immutablas de la natura simbolizada per la Camarga e sus la mòrt dels mites per la disparicion de la Bèstia, mas al delà, benlèu tanben, la disparicion d'una Provença mitica somiada per l'autor. Ambe la discrecion e la pudor que cal per conténer sa fervor, l'autor suggerís al legeire l'ànsia de l'individú davant la fragilitat de l'existéncia dels èstres e de las causas ambe de paginas de poesia enfachinantas.
Espectator de las oras, de las sasons demest los buòus e los cavals, complice del vent, de la pluèja, del solelh, de la nuèch, sa poesia ganha dins la contemplacion una monotonia que tradusís l'anma inquieta de las causas e nos comunica l'emocion. L'engenh de l'autor es d'aver vestit aquel raconte misteriós de detalhs realistas per lo rendre cresible. La lenga de Jousè d'Arbaud es d'una qualitat esbleugissenta, autentica mas personala, es a l'encòp populara e literària.
Per l'equilibri de son estil estetic e simple, sap interessar, esmòure e apassionar lo legeire. Jousè d'Arbaud (1874-1950) nais dins una familha de l'aristocracia terrenala que sosten l'accion del Felibritge, sa maire li ensenha la lenga provençala. Aprèp qu'aja abandonat sos estudis de drech, va viure pendent qualques annadas en Camarga ont farà gardian, puèi cromparà una manada, mas sa santat lo fòrça a quitar aquel mestièr e, aprèp un sejorn dins Alps, tornarà a Ais e s'i consacrarà a las Letras e al jornalisme duscas a sa mòrt.
Majoral del Felibritge en 1918, sa pròsa ( La Sóuvagino, La Caraco, La Bèstio dóu Vacarés, eca...) e sa poesia fan d'el un dels escrivans provençals màgers del sègle XX.